De hervorming van het verpleegkundig beroep: wat betekent dit voor de praktijk?

De zorgsector staat nooit stil. Met de grondige hervorming van het verpleegkundig beroep zet de overheid een stap naar een toekomstbestendige en efficiëntere organisatie van zorg. De centrale vraag blijft: wat betekent dit voor de werkvloer? En vooral, hoe kunnen zorgorganisaties hier proactief mee omgaan? 

Waarom deze hervorming? 

De zorgsector staat onder druk: een stijgende zorgvraag, een tekort aan verpleegkundigen en een opleidingsstructuur die niet optimaal aansluit op de noden van vandaag en morgen. Om deze uitdagingen aan te pakken, worden de rollen en verantwoordelijkheden binnen de verpleegkunde herschikt. De focus? Efficiënter samenwerken, gerichter opleiden en beter inspelen op de praktijk. 

De hervorming is opgebouwd rond drie grote assen: 

  1. Een nieuwe zorgladder met duidelijke functieniveaus 
  2. Een aangepaste taakverdeling met ruimte voor differentiatie en delegatie 
  3. Nieuwe beroepsprofielen ter ondersteuning van de zorg

Wat deze termen betekenen en hoe woonzorgcentra, ziekenhuizen en andere zorgvoorzieningen zich hierop kunnen voorbereiden, lees je hieronder.

1. Een nieuwe zorgladder: duidelijke functieniveaus en opleidingspaden

De nieuwe zorgladder introduceert een heldere hiërarchie binnen de verpleegkunde, met functieniveaus die aansluiten bij opleiding en expertise.

2. Taakdifferentiatie en verschuiving: wie doet wat?

De focus ligt niet enkel op nieuwe functieniveaus, maar ook op een slimme verdeling van taken:

  • Uitbreiding van ADL-taken: Niet-zorgprofessionals mogen bepaalde basistaken uitvoeren, zoals hygiënische zorgen en voedingstoediening, mits inschatting door een gezondheidsprofessional.
  • Gestructureerde zorgteams: De VVAZ en artsen nemen een coördinerende rol op en kunnen meer delegeren naar basisverpleegkundigen en andere zorgverleners.
  • Meer autonomie voor de VVAZ: Dit creëert flexibiliteit, maar vraagt om duidelijke interne afspraken en processen.

3. Nieuwe beroepsprofielen: versterking op de werkvloer

Om de verschuivingen in taken goed op te vangen, worden drie nieuwe profielen geïntroduceerd:

  • Bekwame helper
    • Geen verpleegkundige, maar mag na opleiding en onder strikte voorwaarden bepaalde handelingen uitvoeren.
    • Enkel buiten een zorgvoorziening (bijv. een leerkracht die insuline toedient aan een leerling, een ouder die een katheter verzorgt bij een kind).
    • Steeds gebonden aan één specifieke casus en onder supervisie van een arts of VVAZ.
  • Praktijkassistent
    • Nieuw beroep (graduaat, 1,5 jaar opleiding).
    • Voert technische handelingen uit zoals bloedafnames en staalafnames.
    • Start in 2025.
  • Logistiek assistent in de zorg
    • Behoudt voornamelijk een ondersteunende functie.
    • Mag bepaalde ADL-taken uitvoeren.
    • Het beroep is ook toegankelijk via EVC (Elders Verworven Competenties), waardoor ervaring kan worden gevalideerd zonder formele opleiding.

Impact op zorgorganisaties: wat nu?

  • Analyseer je teams: Waar zitten de grootste noden? Hoe verdeel je de taken efficiënter?
  • Bereid je voor op de nieuwe instroom: Zorg voor duidelijke onboarding en taakverdeling voor nieuwe functies.
  • Werk aan een delegatiecultuur: Heldere afspraken over wat wie mag doen, zorgen voor rust en structuur op de werkvloer.
  • Maak tijdige en doordachte keuzes: Zorgorganisaties moeten nu al nadenken over hun visie, interne organisatie en procesmatige aanpak om deze hervorming vlot te implementeren. Zonder gestructureerde keuzes dreigen onduidelijkheid en inefficiëntie op de werkvloer.
  • Werk projectmatig én procesmatig: Het implementeren van deze hervorming vraagt een projectmatige aanpak (met duidelijke planning en acties), maar moet uiteindelijk procesmatig verankerd worden in de dagelijkse werking.
  • Volg de verdere uitrol op: Deze hervorming is nog volop in ontwikkeling. Hou de communicatie van de overheid en sectorfederaties in de gaten.

Conclusie: een hervorming met kansen én verantwoordelijkheden

De hervorming van het verpleegkundig beroep biedt kansen om zorgteams beter te organiseren en personeel efficiënter in te zetten. Maar zonder tijdige en doordachte implementatie kunnen er knelpunten ontstaan die de werking van zorgvoorzieningen bemoeilijken. Zorgorganisaties moeten nu al strategisch nadenken over hoe ze deze hervorming projectmatig en procesmatig gaan aanpakken om de overgang vlot en effectief te laten verlopen. Projectmatig werken is nodig om de implementatie gestructureerd te laten verlopen, terwijl procesmatig werken essentieel is om nieuwe werkwijzen duurzaam te verankeren in de organisatie.

Wil je weten hoe je organisatie hierop kan inspelen? Bij Probis denken we graag met je mee. Samen zorgen we ervoor dat je medewerkers en zorgvragers klaar zijn voor de toekomst van de zorg!